Kadınların en büyük problemi belkide adet düzensizliği olabilir. Polikliniğe başvuran 7’den 77’ye kadının problemi olduğunu gördüğümden bu yazıyı kaleme almak istedim.
Her 4 kadından 1’i adet düzensizliği nedeniyle polikliniğe başvurmaktadır.
Adet düzensizliği nasıl anlaşılır? Adet düzensizliği belirtileri nelerdir?
Normal bir kadında adet döngüsü 21-35 gün arasında seyreder. Adet dönemi 3-7 gün arasında seyreder. Bu tanımın dışındaki bütün kanamalar adet düzensizliği olarak kabul edilir.
Eğer siz;
- Adet başlangıcınız değişmeye başladıysa,
- Daha çok ve daha az kanamaya başladıysanız,
- Kanadığınız gün sayısında değişiklikler olmaya başladıysa adet düzensizliğine sahipsiniz demektir.
Adet düzensizliği neden oluyor?
Kadınlar kanama düzenleri bozulduğunda en çok neden olduğunu merak ederler. İşte sıralayacağımız 7 neden;
Doğal (fizyolojik) sebepler; Günlük hayatta yaşanılan stres, kilo alıp vermeler, beslenme tarzında yapılan değişiklikler, ağır egzersiz, iklim ve çevre değişikliği, kronik hastalıkların varlığı (karaciğer ve böbrek hastalıkları, kanama ve pıhtılaşma bozuklukları), bazı ilaçlar (özellikle antidepresanlar, hormonal ilaçlar, kan inceltici ilaçlar, antienflamatuar ilaçlar), bitkisel ürünlerin kullanımı adet düzensizliklerini etkiliyor.
Hormonal sebepler; Düzenli adet görebilmek için vücuttaki bir çok hormonun uygun zamanlarda uygun seviyelerde olması gerekiyor. Vücuttaki östrojen ve progesteron seviyesindeki değişiklikler normal seyrin değişmesine neden olabilir. Bu sebeple adolesan döneme giren kızlarda ve menapoza yaklaşan kadınlarda adet düzensiliği olabilir. Tiroid hormonları düzenli bir adet için en önemli anahtarlardan biridir. Tiroid bezinin az çalışması (hipotiroidi) ve çok çalışması (hipertiroidi) adet düzensizliğine neden olabilir.
Rahim içi araç (spiral), rahim içinde kalınlaşma, polip ve myomlar; rahmin içerisinde bulunan spiral rahim içi zarda bir reaksiyon oluşturarak koruma sağlar. Bu reaksiyon bazen şiddetli olur ve rahim içi zarda kanamaya neden olabilir. Rahim duvarındaki miyomlar çoğu zaman aşırı kanamaya eğilimlidirler. Kanama şiddetli olur. Özellikle rahim duvarına komşu olan myomlarda daha şiddetli olmaktadır. Rahim ağzı polipleri de ilişki sonrası kanama yapabilmektedir.
Kanserler; Rahim ağzı kanserleri, rahim kanseri ve yumurtalık kanseri de düzensiz kanama yapabilmektedir. Rahim ağzı kanserinde ilişki sonrası kanama ve kötü bir koku olurken, rahim kanseri ve yumurtalık kanserinde düzensiz lekelenmelerden şiddetli kanamalara kadar değişik düzensizlikle olur.
Hamilelik ve hamilelik ile ilgili komplikasyonlar; Adet döngüsü düzenli olmayan kadınlardaki düzensiziliklerin bir kısmı da fark edilmeyen düşüklerden kaynaklanır. Adet gecikmesini takiben kasıkta ağrı ve kanama durumunda hemen gebelik testi yaptırılmalı. Sonuca göre önlemler alınmalıdır.
Yumurtalık kistleri; Yumurtalıklardaki kistler, adet döngüsünü düzenlemede etkili olan hormonlarda dengesizliğe neden olup adet gecikmelerine, iki adet arasında ara kanamalara ve hatta adetin kesilmesine dek bir çok etkiye yol açabilir.
Polikistik Over Sendromu; Adet düzensizliklerinin en sık rastlanan nedenidir. Kısaca PKOS adı verilen bu durumda erken dönemde adet düzensizlikleri, gebe kalmakta güçlük, tüylenme, sivilcelenme sorunları yaşanır; uzun dönemde diyabet (insülin gerektirmeyen şeker hastalığı), kiloya bağlı tansiyon, kolestrole bağlı kalp hastalıkları ve rahim içi zarındaki kalınlaşma nedeniyle rahim kanseri riski artar.
Değerlendirme ve Tedavi
Adet düzensiziliği ile bize başvuran hastalarda değerlendirmemiz hastanın şikayetini ve hikayesini detaylı sorulamak ile başlar. Ardından muayeneye geçilip öncelikle cinsel aktif hastalarda vajinal muayene ile başlanır. Vajina da rahim ağzında kanamaya neden olan bir durum olup olmadığına bakılıp hastanın yakın zamanda yoksa rahim ağzı sürüntü örneği- smear alınarak değerlendirmeye gönderilir. Ardından ultrasonografi ile değerlendirmeye geçilir. Rahmin yapısı, rahim içi zarının düzeni, yumurtalıkların yapısı kontrol edilir.
Ardından adetin 2-4. günleri arasında hormonal durum kontrol edilir. FSH, LH, Prolaktin ve tiroid hormonlarının durumları da kontrol edilir. Aynı zamanda gebelik tahlili de istenir.
İleri yaş hastalarda ve rahim içi zarında kalınlık olan hastalarda rahim içinden biyopsi yapılabilmektedir.
Değerlendirmelerin sonucunda hormonal düzensizliklerde ilk olarak yaşam değişikliği önerilir, kilo kontrolü ve sağlıklı bir yeme alışkanlığının edinilmesi çok önemlidir. Hastada yapısal bir problem mevcut ise operasyon ile giderilir.
Hormonal bozukluklarda ilaç tedavisi kullanılmaktadır; doğum kontrol hapları, hormonlu spiral, tiroid ilaçları ve prolaktin düşürücü hormonlar verilebilmektedir.
